Wat is democratie?

Democratie is een bestuursvorm waarbij de macht bij het volk ligt en door het volk wordt uitgeoefend, direct of via vrij gekozen vertegenwoordigers.

De term is afgeleid van het Griekse "demokratia", wat letterlijk "heerschappij door het volk" betekent demos = volk (kratos) = macht/heerschappij).

Belangrijkste Kenmerken

Hoewel er verschillende vormen van democratie bestaan, zijn de meest essentiële kenmerken:

  • Volkssoevereiniteit: De hoogste macht ligt bij de burgers.

  • Vrije en Eerlijke Verkiezingen: Burgers kiezen hun leiders via verkiezingen die periodiek, geheim en eerlijk moeten zijn.

  • Meerderheidsbeginsel: De beslissingen worden genomen op basis van de wil van de meerderheid, maar met respect voor de rechten van de minderheid.

  • Grondrechten: Basisrechten en vrijheden (zoals vrijheid van meningsuiting, vergadering en pers) zijn beschermd en gewaarborgd.

  • Rechtsstaat: Iedereen, inclusief de overheid, is onderworpen aan de wet.

Hoofdvormen

  • Directe Democratie: Burgers nemen direct deel aan de besluitvorming (zoals in het oude Athene of via referenda).

  • Indirecte (of Representatieve) Democratie: Burgers kiezen vertegenwoordigers die namens hen beslissingen nemen (dit is de meest voorkomende vorm, zoals in Nederland en België).

Leven wij in een democratie?

Aan de hand van de definitie kun je zeggen dat we niet in een volwaardige democratie leven. De burgers hebben niet de macht. Wij stemmen een keer in de vier jaar op mensen, die vervolgens vrij zijn om de doen- en laten wat ze willen. Er zijn geen formele mechanismen voor burgers om in te grijpen.
Onze democratie is niet af. We zijn halverwege blijven steken en vanuit deze orde is er geen prikkel om meer invloed of macht af te staan aan de burgers. Door partijen als de VVD zijn voorstellen om de burger meer invloed te geven weggestemd.
Bij een vereniging kunnen leden een algemene Ledenvergadering organiseren om met elkaar de debatteren en beslissingen te nemen. Het zou mooi zijn als Nederlanders burgers dezelfde mogelijkheden krijgen. Dat is wat we onder andere met Burgerplatform willen realiseren.