Hoe economen bezuiniging uitvonden en de weg plaveiden voor het fascisme
28-12-2025
In deze video legt Clara Mattei, universitair docent Economie aan de New School for Social Research, de stelling uit van haar boek The Capital Order. Ze betoogt dat bezuinigingsbeleid (austerity) niet slechts een economische fout is, maar een bewust politiek project om de bestaande sociale orde en het kapitalisme te beschermen.
Hier zijn de belangrijkste punten uit de video:
1. De "Bezuinigingstriniteit"
Bezuinigingen zijn volgens Mattei meer dan alleen het snijden in overheidsuitgaven. Ze spreekt van een drie-eenheid die nauw samenwerkt (00:03:00):
-
Fiscaal beleid: Bezuinigingen op sociale voorzieningen (onderwijs, zorg) en regressieve belastingen (belastingverhogingen voor de meerderheid, verlagingen voor bedrijven).
-
Monetair beleid: Het verhogen van de rentestanden door centrale banken (zoals de Fed), wat de economie afremt.
-
Industrieel beleid: Een permanente aanval op de macht van vakbonden en het onderdrukken van lonen om "loonflexibiliteit" te garanderen.
2. De Oorsprong: Na de Eerste Wereldoorlog
Bezuinigingen ontstonden niet in de jaren '70, maar direct na 1918 (00:04:39). Tijdens de Eerste Wereldoorlog grepen overheden massaal in de markt in, waardoor arbeiders beseften dat het kapitalisme geen natuurwet was, maar een politieke keuze. Dit leidde tot een roep om economische democratie en arbeidersraden (00:08:46).
3. Bescherming van de "Capital Order"
Toen de arbeidersklasse na de oorlog sterker werd en hogere lonen en meer zeggenschap eiste, raakte de burgerij in paniek. Bezuinigingen werden ingezet als reactie om de "kapitaalorde" te herstellen (00:10:48). Het doel was niet het stabiliseren van de economie, maar het beschermen van de machtsverhoudingen tussen de klassen.
4. De Rol van Experts en Technocratie
Economen presenteerden bezuinigingen als een "neutrale" en "wetenschappelijke" noodzaak, boven politieke conflicten (00:11:47). Door de economie voor te stellen als een harmonieus systeem van individuen in plaats van een strijdveld tussen klassen, konden zij beleid rechtvaardigen dat de elite bevoordeelt ten koste van de meerderheid (00:13:10).
5. Bezuiniging als Dwang
Mattei stelt dat bezuinigingen effectief zijn omdat ze de meerderheid dwingen zich te schikken:
-
Directe dwang: Het illegaal maken van stakingen (zoals in het Italië van Mussolini) (00:15:04).
-
Indirecte dwang: Het creëren van werkloosheid door de economie af te remmen. Wanneer mensen bang zijn hun baan te verliezen, neemt hun onderhandelingspositie af en accepteren ze lagere lonen en de bestaande orde (00:15:23).
Conclusie: Volgens Mattei is bezuinigingsbeleid succesvol, niet omdat het schulden vermindert of groei stimuleert (wat het vaak niet doet), maar omdat het de macht van de werkende klasse effectief breekt en het kapitalisme als systeem veiligstelt.
Bron: New Economic Thinking (2022)
Find the book: https://press.uchicago.edu/ucp/books/...
Learn more about modern austerity: https://www.theguardian.com/commentis...
Explore Professor Mattei's other research: https://www.claramattei.com/
Follow her on Twitter: 
/ claraemattei
Deel dit bericht
pageviews: 28
